تکرار مقوله های زبانی (در غزلیّات شمس)

نویسندگان

عباسعلی وفایی

دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

کنش زبانی دو وجه دارد: یکی وجه معمول و عاری از نمودهای هنری و دیگری وجه هنری که با داشتن نقش غیراجرایی اشکال و گونه های مختلفی پیدا می کند. در زبان هنری شگردهای فراوانی به کار گرفته می شود. یکی از این شیوه ها، تکرار آواها و واژگان و جمله هاست. نوع نخست در واژگان و نوع دوم در سطح جمله و نوع سوم در سطحی وسیه تر و کلّی تر کلی به نام زنجیره گفتار ، تکرار آوایی و واژگان، رایج ترین مکرّر ها به شمار می آید امّا در میان شاعران فارسی گوی، به گونه های متفاوتی بدان پرداخته شده است. برخی سهمی اندک و برخی دیگر سهم بیشتری از دیگران دارند. مولوی در میان شاعران این شیوه را بسیار برجسته به کار برده است؛ شگردی که موجب موسیقی دلکش زبان و تقریب آن به مخاطب و در مواردی فراوان به سادگی زبان منجر شده است. این مقاله بر آن است که فقط از حیث زبانی (نه هنری) تنوّع تکرار در مقوله های زبانی هفت گانه فارسی را در غزلیّات شمس، مورد بررسی قرار دهد و شیوه های ظهور آنها را بررسی کند. شگردی که خاصّ مولوی و از خصایص عمده شعر وی به شمار می رود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تکرار مقوله‌های زبانی (در غزلیّات شمس)

کنش زبانی دو وجه دارد: یکی وجه معمول و عاری از نمودهای هنری و دیگری وجه هنری که با داشتن نقش غیراجرایی اشکال و گونه‌های مختلفی پیدا می‌کند. در زبان هنری شگردهای فراوانی به کار گرفته می‌شود. یکی از این شیوه‌ها، تکرار آواها و واژگان و جمله‌هاست. نوع نخست در واژگان و نوع دوم در سطح جمله و نوع سوم در سطحی وسیه‌تر و کلّی‌تر کلی به نام زنجیرة گفتار ، تکرار آوایی و واژگان، رایج‌ترین مکرّر‌ها به شمار می‌...

متن کامل

کارکردهای بدیعی تکرار در غزلیات شمس

یکی از صنایع بدیعی که علمای بلاغت پیرامون حسن وقبح آن سخن گفته اند صنعت تکرار است.در این پایان نامه پس ازبیان مقدّمه و سوالات تحقیق و فرضیه ها، اهداف و اهمیّت تکرار و تعریف آن و این که تکرار عامل فصاحت است یا مخل آن شرح داده شده است.سپس تکرار در ادب عربی و قرآن و ادبیّات فارسی و نیز تکرار در غزلیّات شمس و رابطه ی آن با اطناب بررسی شده است.درفصل بعد انواع تکرار واژگانی، ادبی و موسیقایی و زیر مجمو عه...

15 صفحه اول

تکرار در غزلیات شمس 1000غزل اول

تکرار در ادب فارسی؛ علوم بلاغی، شعر و سخن ادبی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است و در شمار آرایه های بدیعی قرار دارد که در سطح کوچک ترین واحد کلام یعنی واج، تا بزرگترین واحد که جمله است، به صورت کاربرد بیش از یک بار هر یک از این عناصر اعمال شده است. مولوی صرف نظر از اشعار سرچشمه گرفته از حالت ناخودآگاه، در اشعار خودآگاه به تأثیر ظاهر کلام توجّه داشته و برای هرچه بیشتر موثّر افتادن کلام،...

15 صفحه اول

زائوم در غزلیات شمس

زائوم یا فراخرد از مباحث نوینی است که در تحلیل فرمالیستی، به مطالعه و بررسی متون می­پردازد.از مهم ترین ویژگی­های زائوم این است که مانند سایر واژه­های زبان دچار خودکار شدگی و روزمرّگی نمی­شود و همیشه می­تواند به خوبی عهده­دار وظیفه خود باشد، یعنی با برانگیختن احساس و عاطفه به کمک موسیقی بشتابد و جای معنی را پر کند. بسیاری از کلمات در غزلیات مولوی وظیفه اصلی خود را که در نزد شاعران دیگر محدود به ا...

متن کامل

آشنایی زدایی و برجسته سازی زبانی در غزلیات مولانا شمس الدین محمد وحشی بافقی

مولانا شمس‌الدین / کمال‌الدین محمد وحشی‌بافقی یکی از شاعران نامی ایران در قرن دهم است که در سال ۹۳۹ هجری قمری در شهر بافق چشم به جهان گشود. ارزش شعر او بیشتر در تأثیری است که در تغییرات سبکی شعر فارسی در سدۀ دهم بر جای گذاشته است و منجر به پیدایش و رشد سبک جدیدی شده است که به سبک بازگشت یا «مکتب وقوع» موسوم می‌باشد. برجسته‌سازی از مسایل مطرح در نقد فرمالیستی است که در بررسی‌ها و نقدهای مرتبط به...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
متن پژوهی ادبی

جلد ۱۲، شماره ۳۹، صفحات ۴۱-۵۶

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023